طرح توجیهی احداث استخر پرورش ماهی سردابی به عنوان یک طرح خوب در زمینه تولیدات دامی در شاخه شیلات طبقه بندی شده است و با توجه به روش های گوناگون و تنوع آب و هوایی کشور قابلیت اجرا و پیاده سازی در انواع مختلف را دارد.ماهي هاي پرورشي عموما به دو گروه ماهيان آب هاي سرد و اب هاي گرم تقسيم مي گردند كه ماهي قزل آلاو آزاد جزء گروه اول بحساب مي آيند.اگرچه اب و هوا در بيشتر مناطق گرم است،با وجود اين تقريبا در هر يك از استانها يك يا چند منطقه مناسب براي پرورش ماهي هاي آب سرد
وجود دارد.
بهترين درجه حرارت براي رشد و نمو ماهي قزل آلا حدودا 17 درجه سانتي گراد است ولي اگر چنين حرارتي در طول سال ثابت باشد ، توليد عناصر تناسلي و در نتيجه توليد مثل ماهي انجام نمي گيرد. آب برخي قنوات و چشمه سارهاي كشور ممكن است داراي چنين خاصيتي باشد ، چنين آبهايي براي پرورش ماهي قزل آلا مناسب است ولي تكثير آن بايد در آبهايي با حرارت 8تا10 درجه سانتي گراد انجام گيرد.
ماهي آزاد درياي خزر در واقع نوعي قزل آلا است كه فقط بخاطر بزرگ بودنش به آن ماهي آزاد گفته مي شود،اين ماهي ها معمولا مانند قزل آلاي پرورشي بعد از تخم ريزي نمي ميرند.اين گروه از ماهيان كلا جزء لذيذترين ماهي هاي خوراكي هستند و اكثرا از قيمت بالايي برخوردار مي باشند كه ماهي قزل آلاي پرورشي از اهميت خاصي برخوردار است.
اگرچه براي پرورش آنها كارگاهاي مخصوصي احداث مي گردد ولي مي توان در آبهاي نسبتا خنك كه بصورت جويبار،چشمه،قنات و... است براي مصرف خانوادگي و توليد محدود پرورش داد. در حال حاضر ميزان توليد اين ماهي در كشور سالانه 10000 تن است كه بدون شك باز هم در اينده افزايش خواهد يافت.
تاريخچه پرورش ماهي قزل آلا
پرورش يا كشت ماهي در شرايط مصنوعي پيشينه اي چند هزارساله دارد، اما پرورش آزاد ماهيان فعاليت نسبتا جديدي است. اين ماهيان ابتدا در قرن گذشته بمنظورتامين و افزايش ذخاير ماهي در منابع آبي جهت ماهيگيري بصورت مصنوعي پرورش يافتند،نظرياتي وجود دارد كه نشان مي دهد پرورش اين ماهي را نخستين بار سرخ پوستان غرب آمريكا با انتقال تخم ها از رودخانه ها به مراكز پرورش آغاز نمودند. دانماركي ها پيشتاز پرورش ماهي قزل آلاي رنگين كمان براي تغذيه انساني بودند، در حال حاضر اين صنعت در بيشتر كشورهاي پيشرفته سردسير فراگير شده است.پرورش ماهي آزاد اقيانوس اطلس در اسكاتلند و نروژ و اخيرا در شيلي و تاسماني پيشرفت سريعي داشته است، ماهي آزاد اقيانوس آرام بومي سواحل غربي آمريكا و كانادا است ، علاوه بر پرورش در آن مناطق در كشورهايي چون نيوزلند نيز پرورش مي يابد.
از لحاظ تقسيم بندي قزل آلا جزء آنادرموس ها هستند،قزل آلاي پرورشي ايران بيشترگونه رنگين كمان و نخستين گونه از خانواده آزاد ماهيان يا سالمونيده مي باشد كه پرورش آن در استانهاي مازندران و كهكيلويه اهميت زيادي دارد.
فصل تخم ريزي آنها در نيمكره شمالي ماههاي دسامبر تا مي است و در ايران خلال پاييز و زمستان تا ابتداي بهار ادامه مي يابد.
حوضچه ها وسيستمهاي مختلف پرورش ماهي قزل آلا:
استخرها ي دايره اي يا حوضچه هاي گرد:
اين حوضچه ها بيشتر در كشور انگلستان مورد استفاده قرار ميگيرد. اين حوضچه ها را مي توان به صورت بتوني يا ورقهاي فلزي ساخت، ابعاد اين حوضچه ها را متناسب با سايز ماهي پرورشي در نظر مي گيرد. كه ميتوان با قطرهاي 8،6،4،2 تا 10 متري ساخت. ارتفاع ديواره ها از 75 سانتيمتر براي حوضچه ها ي كوچك تا 2 متر براي حوضچه هاي بزرگ در نظر گرفته مي شود، جريان آب در اين حوضچه ها به صورت چرخشي است زيرا دريچه خروجي آب در مركز تعبيه مي گردد و ارتفاع آب نيز توسط لوله اي كه با يك زانوي متحرك به انتهاي لوله خروجي كه از زير حوضچه به بيرون هدايت شده متصل گشته و با بالا و پايين آوردن لوله قابل تنظيم است.
كف و ديواره اين حوضچه ها روي زمين قرار مي گيرد و شيب كف اين استخرها از ديواره به سمت مركز 15-5 درصد است، اين استخرها داراي معايب و محاسني نيز نسبت به ديگر استخرها مي باشد.
محاسن استخرهاي گرد:
1- ورودي آب اين استخر ها نسبت به انواع ديگر استخرها كمتر است همچنين در همه نقاط استخر آب جريان دارد بنابراين ماهي در همه نقاط استخردرشرايط يكساني ميتواند بسر ببرد ودرهمه نقاط اكسيژن همراه آب وجود دارد .
2- چون جريان آب در اين استخرها بصورت چرخشي است وخروجي آب درمركز استخر است ، بنابراين يك نوع حالت خود پالايشي وجود خواهد داشت فضولات وپس ما ندهاي غذايي همراه با جريان آب از استخر خارج خواهند شد.
3- به علت چرخشي بودن آب ، ماهيان درخلاف جهت آب ودر حول شعاع يك مركز حركت مي نمايند بنابراين هيچگاه احساس محدود بودن نمي كنند .
معايب استخرهاي گرد :
1- مقدار زمين زيادي را اشغال مي نمايد وبين استخرها مقدار فضاي مرده وجود خواهد داشت
2- جمع آوري ماهيان دراين استخرها مشكل است و نيازبه نيروي كارگري زيادي در زمان صيد يا رقم بندي دارد
استخرهاي دراز كانالي:
اين سيستم پرورشي اولين بار در آمريكاي شمالي طراحي گرديد كانالهاي دراز را ازبتون يا آجر مي سازند كه به شكل فرورفته درداخل زمين يا درسطح آن بروي پايه هاي بتوني سخت ساخته ميشوند.منابع تامين آب كانالها چشمه ها ،رودخانه ها ، آب پشت سدها يا چاههاي عميق هستند وجريان آب دركانالها بصورت خطي بوده كه از يك طرف وارد واز طرف ديگر خارج مي شود ،شيب طولي كف استخر1درصد وشيب جانبي 2تا3درصد مي باشد.
ابعاد استخرها متناسب با اندازه ماهي ها درنظر گرفته مي شوند، براي بچه ماهي نورس از زمان شروع تغذيه تا وزن 30گرم استخري به طول 10متر وعرض1متروارتفاع ديواره 50سانتيمتر با شيب كف استخر حدود 1درصد درنظر گرفته ميشود. براي پرورش بچه ماهيان ازوزن 30گرم تا 120گرم استخري به طول 20تا25متر وعرض 2تا5/2 متروارتفاع ديواره ها 90تا110سانتي متر با شيب كف 1درصد درنظر گرفته ميشود.
براي پرورش ماهيان از وزن 120تا300گرم استخري به ابعاد طول30تا35متر، عرض3تا5/3متر ، ارتفاع ديواره ها 2/1تا5/1متر وشيب كف استخر1درصددرنظر گرفته ميشود . اين سه نوع استخر با ابعاد مختلف بايد در يك مزرعه پرورش ماهي وجود داشته باشد، زيرا اگر براي بچه ماهي ها استخر متناسبي وجود نداشه باشد و آنها در استخرهاي بزرگ قرار گيرند نتنها كنترل شان از نظر بهداشتي و جمع آوري تلفات مشكل است بلكه غذا دهي به آنها نيز به خوبي انجام نمي گيرد و بر عكس اگر ماهيهاي بزرگ را در استخرهايي با ابعاد كوچك قرار دهيم باعث كاهش اكسيژن و رشد ماهي مي شود.
دريچه هاي ورودي و خروجي استخر ها بايد حدالامكان به صورت سراسري ديواره هاي عرضي را شامل گردد، دريچه هاي خروجي داراي 3 شيار هستند كه شيار داخلي براي نسب توري، شيار وسطي به عنوان مانع با فاصله 15تا10 سانتيمتر از كف استخر و شيار خارجي براي نسب تخته تنظيم عمق و ارتفاع آب در استخر است و در نتيجه آب به صورت سيفوني از استخر خارج مي گردد.دريچه هاي ورودي داراي دو شيار اند كه در سيار قسمت داخلي استخر براي قرار دادن تخته قسمتي تعبيه شده است تا آب به صورت سقوطي به درون استخر وارد شود و در شيار بيروني يك توري فلزي قرار داده مي شود تا از ورود آشغال به درون استخر جلوگيري شود . در صورت وجود جريان كافي آب تعداد بيشتري از ماهي را مي توان پرورش داد.
حوضچه هاي پرورشي (تانك)
نخستين كار براي احداث اين حوضچه ها انتخاب محت دقيق آن مي باشد، بدين صورت كه محل موردنظر بايد مسطح باشد و تامين آب آن نيز به خوبي صورت گيرد ،آب مورد نياز تانكها را بهتر است بصورت ثقلي از رودخانه يا چشمه تامين شود ،چون انتقال آب توسط پمپاژ پرهزينه است.
براي ساخت اين تانكها مي توان از متخصصان مربوط كمك گرفت، اين افراد آرايش لوله هاي ورودي آب ، محل استقرار تانكها و خروجي آب را متناسب با مقياسهاي مورد نظر طراحي نموده و محل تخليه آب را با در نظر گرفتن ابعاد ارائه شده در نقشه مشخص مي كنند. مسير عبور لوله هاي آب حفر مي گردند و خطوط لوله براي رساندن آب و جابه جايي ماهي ها در قسمت داخلي اين كانال ها تعبيه مي شود . لوله مخصوص جريان خروجي آب به داخل يك مخزن در كنار تانك ادامه مي يابد و پس از گذشتن از يك غربال وارد لوله تخليه اصلي مي شود. سپس تانكها كه مي توانند از جنس پلاستيك مسلح يا آهن گالوانيزه موج دار باشد بر روي يك سطح قائده تراز كه درداخل گودال حفر شده كار گذاشته مي شود.
در داخل تانك يك لايه از مواد سخت مانند سنگريزه مي ريزيم و پس از تراز كردن سطح آن ،لايه اي از بتن به عمق 15 سانتيمتر ،با در نظر گرفتن شيب 1به 7 از مركز به محيط مي افزاييم، ارتفاع تانك ها از سطح زمين 60سانتيمتر است.
تانكها داراي لوله هاي مجزايي هستند كهاز لوله اصلي منشعب شده و توسط دريچه هايي كنترل مي گردند كه شامل يك لوله پلاستيكي T شكل كه يك لوله كم قطرتر وارد قسمت كناري آن شده و در آن تثبيت مي گردد، قسمت خروجي آب وماهي نيز در مركز قرار مي گيرند، در ورودي آن يك توري براي جلوگيري از عبور ماهي ها كه مي توان پس از تخليه آب ماهي ها را براي صيد يا درجه بندي گرفت.
معمولا عمق اين تانكها 6/1متر و قطرشان بين 4تا6 متر است كه با تامين آب با درجه حرارت 12تا15 درجه ميتوان 25تا35 كيلوگرم ماهي به ازاي هر متر مكعب ذخيره سازي نمود. در آب با درجه حرارت 15 درجه ، يك جريان آب تقريبي 125 ليتر در دقيقه براي هر 100 كيلوگرم ماهي مورد نياز خواهد بود و در درجه حرارت 20 درجه يك جريان آب 200ليتر در دقيقه مورد نياز خواهد بود.
حوضچه هاي پرورشي مستطيل شكل:
اين نوع حوضچه ها در شكل ظاهري و نحوه ورود و خروج آب شبيه به كانالهاي دراز بتوني هستند ميزان آب ورودي به هر حوضچه بين 10تا30 ليتر در ثانيه مي باشد وجريان آن به صورت خطي است . ابعاد اين حوضچه ها براي ماهي هاي بازاري به ارتفاع 1متر ، عرض 3تا6 متر و طول 30تا40 متر ميباشد.
ماهي دار نمودن استخرها:
ماهي دار نمودن استخر ها بستگي به مقدار آب ورودي و اكسيژن محلول در آب بستگي دارد ، زيرا ماهيان قزل آلا در اندازه هاي مختلف در مدت يك ساعت مقدار اكسيژن معين مصرف مي كنند ، بنابر اين هر قدر اكسيژن بيشتري موجود باشد تعداد ماهيان بيشتري را مي توان پرورش داد .
ماهي دار نمودن استخرها بايد منبع آب و تعداد استخرهاي مناسب با منبع آب را در نظر گرفت تا بتوان يك برنامه ريزي صحيح براي ماهي دار نمودن استخرها و توليد مناسب انجام داد.
مقدار آب ورودي به استخرهاي بتوني:
براي محاسبه مورد فوق از فرمول زير استفاده مي شود A × Q=RV
RV= سرعت جريان آب در استخر
A= برش سطح عرضي مقطع وسط استخر كه به صورت BH مي باشد
B= عرض استخر
H= عمق استخر
تعويض آب استخرهاي بتوني
تعويض آب بايد به اندازه اي باشد كه ماهي بتواند براحتي اكسيژن مورد نظر خود را از آب كسب كند، اگر آب در استخرهاي پرورش ماهي متناسب با اندازه و تراكم ماهي جريان نداشته باشد و در زمان مناسب تعويض نشود ماهيهن با كمبو اكسيژن روبه رو خواهند شد منظور از تعويض آب مدت زماني است كه آب از ورودي تا خروجي مي پيمايد كه اين امر با تنظيم جريان ورودي آب صورت ميگيرد .
تعداد دفعات تعويض آب را در يك ساعت با اين فرمول محاسبه مي شود:
RD= (RW*3600)*V
RW= دبي آب ورودي
V= حجم آب موجود در استخر
V=L*W*D
=L طول استخر
w = عرض استخر
D= عمق استخر
نكته: به علت شيب دار بودن استخرها براي بدست آوردن عمق از بيشترين ئ كمترين عمق ميانگين گرفته مي شود.
استخرهاي خاكي:
بيشتر مزرعه داران دانماركي پايه گذار اين امر بوده اند، در اين نوع استخرها آب فضاي بسته اي را به وجود مي آورد، آرايش اساسي اين استخرها شامل سه قسمت است:
1- كانال آب رساني كه در بالاترين نقطه زمين وجود دارد و آب مورد نياز استخر را تامين مي كند.
2- استخرها كه از ورودي به خروجي شيب دار هستند.
3- كانالهاي تخليه كه براي هر استخر مي تواند بصورت مجزا زهكشي گردد و كانال تخليه اصلي كه آب همه استخرها را تخليه مي كند.
آب ورودي استخرها بوسيله تخته كنترل مي شود يا در مزارع مدرن از لوله هاي پلاستيكي پوشيده شده بوسيله يك توري براي اين امر استفاده مي گردد. لوله هاي ورودي بايد به اندازه كافي بزرگ باشند تا حداكثر آب مورد نياز را براي استخرها تهيه كنند. كنترل خروجي آب استخرها بوسيله مانك انجام مي شود كه ميتواند از جنس چوب،آجر يا بتن باشد.
نحوه ساخت استخرهاي خاكي:
استخرهاي خاكي دانماركي 30نتر طول و 10متر عرض دارند، عمق در ورودي 1 متر و در خروجي 7/1 متر است . ديواره هاي جانبي را بصورت اريب و بعضا با پوشش سيماني احداث مي نمايند ولي كف استخرها خاكيو گاها داراي پوشش سنگريزه اي است. محل مورد نظر براي حفر استخرها بايد داراي خاك غير قابل نفوذو تقريبا تراز باشد و منبع تامين آب هم بالاتر از زمين فوق قرار داشته باشد. درچه هاي ورودي و خروجي داراي لوله هايي به قطر 30تا40 سانتيمتر هستند.
اگر استخرها بصورت رديفي در كنار هم ساخته شوند يعني داراي ديواره هاي طولي مشترك باشند عرض قسمت بالاي ديواره را 1متر و در قسمت پايين 2تا3متر در نظر مي گيرند تا ديواره شسته يا ريزش ننمايد .
ماهي دار نمودن استخرهاي خاكي:
اين امر بطور كلي بر اساس مقدار اكسيژن محلول در آب و همچنين مقدار آب ورودي صورت مي گيرد ، در اين استخرها نميتوان بصورت متراكم ماهي پرورش داد و بايد بصورت نيمه متراكم باشد چون زمان ماندگاري آب زياد و سرعت جريان آن هم كند است، همچنين اين مسئله باعث مي شود كه فضولات و پسمانده هاي غذايي در طول دوره در استخر باقي بمانند .
بطور كلي تراكمي كه در استخرهاي خاكي در نظر مي گيرند بايد براي بچه ماهي هايي باشد كه بالاي 5گرم وزن داشته باشند كه به ازاي هر متر مربع 8 كيلو گرم ماهي بازاري در نظر گرفت.
تميز كردن استخرهاي خاكي:
در استخرهاي خاكي داراي ماهي استفاده از روشي كه به طور كامل بتواند باعث پاك شدن استخر شود امكان پذير نيست. توري هاي دريچه خروجي بايد تميزو عاري از فضولات باشد ، ماهيان مرده بايد هرچه سريعتر جمع آوري شوند تا موجب فساد آب نگردند.
استخرهاي بدون ماهي را ميتوان براحتي ضدعفوني كرد ، بدين صورت كه آب استخرها تخليه گشته و لجن آن با مكنده از محل خارج مي گردد ،سپس استخرها را به حال خود مي گذاريم تا خشك گردند و پس از آن كف را با محلول آهك ضدعفوني مي كنند. در شرايطي كه نتوان رسوبات را خارج كرد بايد اقدام به شخم زدن استخر نمود تا عمل تهويه با خارج شدن گازهاي تخميري انجام شود و بعد اقدام به آهك پاشي كرد سپس كف استخر با غلطك بخوبي كوبيده شود ، چون اگر كف خوب محكم نباشد بصورت باتلاقي در مي آيد و در هنگام غذا دادن با متلاطم شدن آب گل و لاي موجود در آب حل ميشود .
لازم به ذكر است كه براي ضدعفوني كردن استخرهاي كوچك بدون خالي كردن آب ميتوان از محلول غليظ شده پرمنگنات پتاسيم استفاده كرد .
نكات مورد توجه در انتخاب بچه ماهيان سالم براي پرورش:
1- به اشتهاي آنها بايد توجه داشت ، براي مشاهده اين مورد در داخل حوضچه ظرف قرمز رنگي را كه معمولا با آن غذا دهي مي شود همراه داشته باشيم تا بچه ماهيان با ديدن آن تحريك شوند البته اين عمل بايد در ساعات غذادهي انجام شود .
2- بچه ماهيان سالم هميشه بطئر منظم در خلاف جهت آب قرار مي گيرند ولي ناسالم ها بصورت پراكنده در كنار ديواره ها ديده مي شوند .
3- رنگ بچه ماهيان سالم روشن و داراي درخشندگي است ولي ناسالم ها داراي رنگ پريدگي هستند ، البته اين مورد بايد در شرايط نور طبيعي انجام شود چون بدليل تاريك بودن فضا بچه ماهيان رنگ بدن خود را به حالت استتار با محيط هماهنگ مي كنند .
4- باله ها و سطح بدن بچه ماهيان بايد فاقد خوردگي باشد و همچنين بر روي بدن لكه هاي سفيد و آلودگي قارچي ديده نشود .
5- تعدادي از بچه ماهيان را بصورت تصادفي صيد نموده ، برانشها و آبشش هاي دو طرف را مورد بررسي قرار مي دهند، در وجود ماده لزج موكوسي يا رنگ زرد از انتخاب آنها خوداري مي گردد زيرا آبشش هاي بچه ماهيان سالم داراي رنگ قرمز و فاقد مواد موكوسي مي باشد.
آماده سازي حوضچه ها قبل از ماهي دار كردن:
- اگر براي اولين بار از كانال ها استفاده مي شود بايد كليه مصالح اضافي جمع آوري وكانال ها شستشو داده شوند.
- قبل از آبگيري كانال ها بايد ضدعفوني گردند ، سپس اقدام به آب گيري مي كنيم تا مواد ضدعفوني شسته و از محل دور شوند.
- قبل از آب گيري حتما ورودي ها و خروجي هاي استخرها كنترل شوند و از نسب توري در آنها اطمينان حاصل شود.
- 24 ساعت پس از آب گيري ميتوان استخرها را ماهي دار نمود.
نيازهاي پرورشي
موفقيت در پرورش ماهي قزل آلا مستلزم اعمال مديريت و مراقبت بالاست ،ماهي به دليل خونسرد بودن به سادگي با درجه حرارت آب سازگار مي شود،قزل آلادر دماي نزديك به انجماد بي تحرك بيمار مي شودو براي متابوليسم پايه انرژي بسيار كمي را صرف مي كند ،با افزايش دماي آب ميزان فعاليت ماهي فزوني مي يابد ،بنابر اين براي تامين انژي مورد نياز به غذا و اكسيژن بيشتري نيازمند است ودردماي بالاتر سريعتر رشد مي كند. البته آب در دماي بالاتر از25درجه اكسيژن كافي را براي برآوردن نياز ماهي نداردو اين امر سبب مرگ ماهي خواهد شد،بنابراين موفقيت در پرورش ماهي علاوه بر مديريت به خاصيت فيزيكي و شيميايي آب هم بستگي دارد.
عوامل مؤثر بررشد قزل آلا
الف: عوامل محيطي:
1-نور: هرچه طول روز يا مدت تابش آن كوتاه تر باشد ميزان رشد ماهي كاهش مي يابد،قزل آلاهاي جوان هنگامي كه در معرض نور اضافي قرار داده شوند 13تا17درصد رشد بيشتري خواهند داشت.
2-تراكم ماهي:در پروزش ماهي قزل آلا در استخرهاي بتوني تعداد ماهي نسبت زيادي در حجم كوچكي از آب نگهداري مي شوند و تراكم مهي ها بالا مي باشد و برخورد وتماس با هم نيز افزايش مي يابد كه برا جبران آن ميزان اكسيژن محلول در آب بايدبالا باشدكه براي دسيابي به اين شرايط ميزان جريان آب ورودي به استخروسرعت تعويض آب بايد بالاتر در نظر گرفته شود تا از تجمع مواد سمي نظير آمونياك در آب جلوگيري كند،همچنين غذادهي از جنبه مقدار و زمان آن به نحوي باشد كه رقابت ميان ماهي ها در گرفتن غذا منجر به بي غذاماندن تعدادي از آنها نشود.
3-دماي آب:ماهي قزل آلا جزء ماهيان سرد آبي است و محدوده زيستس حرارتي آن 0تا25 درجه است،در دماي 20درجه ميزان اكسيژن آب محدود مي شود چرا كه غلظت آن در آب كاهش مي يابد. رشد مطلوب مايان بنا به گونه آنها در دماي نزديك به 16درجه سانتي گراد است اما در حالت كلي بايد گفت كه دماي آب تا حد زيادي به شرايط آب و هوايي منطقه احداث مزرعه بستگي داردرياريا،در صورت عدم وجود اكسيژن كافي در آب و نرسيدن اكسيژن كافي به بدن،فعاليتهاي حياتي ماهي دچار اختلال مي گردد.ميزان اكسيژن محلول در آب با جريان آن و وزش باد تغيير مي كند، يكي از موارد تعيين كننده در اين رابطه خود آب استخر است در صورتي كه دماي آب در استخر از20درجه سانتي گراد بالاتر رودعمل حل شدن يا وارد شدن اكسيژن هوا تا حد زيادي كاهش مي يابد و همچنين براي ساير فعاليتهايي كه براي ماهي ها لازم هستند نظير تنفس،هضم و جذب غذا اختلال ايجاد مي گردد. بدين منظور بهتر است كه دماي آب استخرهاي پرورشي بين 12تا16 درجه باشد.
ماهي قزل آلا به دليل اينكه به طور طبيعي تمايل زيادي به زندگي در آبهاي سرد دارد نمي تواند آبهاي با درجه حرارت بالاي 20 درجه را تحمل كندو در چنين شرايطي تلفات شروع مي شود. هر قدر ميزان اكسيژن محلول در آب بالاتر باشد اعمال حياتي ماهي به نحو مطلوبتر انجام مي گيرد و در اين حالت بهبود وضعيت سلامتي، تغذيه،رشد و سرانجام افزايش وزن و توليد مقدار بيشتر ماهي در مزرعه را خواهيم داشت. بسياري از مراكز تكثير ماهي براي دستيابي به رشد يكسان آب ورودي را از نظر درجه حرارت كنترل مي كنند.بايد توجه داشت كه در هنگام انتقال بچه ماهيان در مراحل مختلف رشدبه دليل حساسيت به تغييرات سريع درجه حرارت آب مراقبت زيادي انجام داد تا با شرايط جديد سازش يابند.
4-اكسيژن محلول: حداقل ميزان اكسيژن مورد نياز محلول در آب براي ماهي قزل آلا 5/5ميلي گرم در ليترو براي تخم ها 7ميلي گرم در ليتر است. قابليت آب براي نگهداري اكسيژن بصورت محلول تحت تاثير حرارت،فشار و نمكهاي محلول در آب قرار دارد. به عنوان مثال آب شيرين با دماي 5 درجه سانتي گراد و فشار يك اتمسفر داراي قابليت انحلال اكسيژني معادل8/12 ميلي گرم در ليتر و در دماي 20درجه 2/9ميلي گرم درليتر مي باشد.اگر فشار اتمسفر كاهش يابد اكسيژن محلول نيز كاهش مي يابد،اين امر ممكن است براي مزادع پرورش ماهي در ارتفاعات بالا مشكلاتي ايجاد كند. با افزايش شوري آب قابليت انحلال اكسيژن كاهش مي يابد،اگر ميزان اكسيژن محلول در آب از 4ميلي گرم كمتر باشد موجب تلفات مي گردد. بايد سعي شود كه آب ورودي به استخرهاي پرورشي كاملا با اكسيژن اشباع شود.گذاشتن تخته شاندوردر ورودي هر استخرو استفاده از هواده درمراحل بحراني و زماني كه تراكم ماهي زياد است جهت افزايش اكسيژن مي تواند سودمند باشد.در مزارع پروزش ماهي معمولا با بالارفتن دما ماهيان را بمنظور تسريع در رشد با غذاي بيشتري تغذيه مي كنند،طبعا ميزان مصرف اكسيژن ماهيان نيزبطور قابل ملاحظه اي افزايش مي يابد،اين در حاليست كه قابليت حل شدن اكسيژن درآب كاهش يافتهو در چنين مواقعي فضولات و باقي مانده هاي غذاكه در كف استخرها ته نشين شده است هم تجزيه مي شوند،غير از استخرهايي كه داراي طراحي مناسبي هستند و مواد دفعي را با جريان آب خارج مي كنند،و در طول مدت تاريكي گياهان آبزي موجود نظير جلبكها نيز اكسيژن را مورد استفاده قرار مي دهند، بنا بر اين اگر آب ورودي به استخر اشباع هم باشد تحت شرايطي نظير تراكم بسيار زيادماهيان و درجه حرارت بالا ممكن است سطح اكسيژن آب به حد خطرناكي برسد. ميزان جريان آب بايد با عمق استخر تنظيم شودبطوري كه سرعت تعويض آب حاصلمتناسب ا تراكم ماهيان موجود ،دماي آب و تغذيه ماهيان باشد. بايد توجه كرد كه محاسه حجم مفيد استخر به انضمام فضاهايي كه آب راكد است به درستي انجام شود.
بچه ماهيان مقدار بيشتري اكسيژن نسبت به ماهيان بزرگتر نياز دارند،اين عوامل بر لزوم اندازه گيري منظم ميزان اكسيژن خصوصا در حرارت هاي بالا و تراكم زياد دلالت مي كند. براي بهبود وضعيت اكسيژن راهكارهاي زير پيشنهاد مي شود: هوادهي بوسيله دستگاه هاي هواده،افزايش ميزان جريان ورودي آب،جلوگيري از رشد زي شناوران در استخر و طراحي مناسب مزارع پرورش.
5- آمونياك: گاز آمونياك محلول در آب به دو صورت يونيزه((NH4و غير يونيزه(NH3)
دريك معادله تعادل(NH3+H2O=NH4 OH)موجود مي باشد كه در حالت يونيزه به صورت گازو در حالت يونيزه بصورت آمونيوم مي باشد. واكنش آمونياك با آب از واكنش هاي تعادلي است كه در آن از يك طرف يون هيدروكسيد و آمونيوم و از طرف ديگرگاز آمونياك و آب تشكيل مي گردد. آمونياك غير يونيزه كه بصورت گاز مي باشدبيشترين سميت را براي ماهيان دارد و غلظت بسياركم آن به مقدار 02/0ميلي گرم در ليتر براي بچه ماهيان نورس خطرناك است. اصولا نسبت بين آمونياك آزاد و يونيزه به پي اچ آب بستگي دارد،در پي اچ بالاتر مقدار بيشتري آمونياك يونيزه به آمونياك آزاد تبديل مي شود.
آمونياك محلول در آب به چند طريق ايجاد مي گردد:
الف: تجزيه مواد آلي در استخرهاي پرورشي
ب: دفع فضولات ماهي در كشت هاي متراكم
براي اداره صحيح مزرعه پرورش ماهي بخصوص در شرايطي مانند قليايي بودن آبميزان كم اكسيژن و درجه حرارت بالا،بايد ميزان آمونياك اندازه گيري شود.با افزايش اكسيژن محلول بوسيله هوادهي كه موجب كاهش پي اچ و با اسيدي نمودن محيط واكنش تركيب به سويعدم توليد آمونياك گازي پيش مي رود،همچنين ارزيابي غذاي مورد نياز ماهي و غذادهي كنترل شده و افزايش جريان آب در سيستم هاي متراكم مي توان توليد گاز آمونياك را كنترل كرد.
6-پي اچ: پي اچ معيار سنجش اسيدي يا قليايي بودن است كه در محدوده بين 0تا14 تغيير مي كند. از آنجا كه پي اچ يك سنجش لگاريتمي،تغيير 1/0 واحد آن نشان دهندهتغيير قابل ملاحظه اي در اسيديته آب مي باشد. پي اچ آب استخر نبايد خيلي متغير باشد بلكه در دامنه 4/6تا9 ثابت بماند،تغيير پي اچ به ماهي استرس وارد مي كند ولي در مناطق آهكي كه آب حالت قليايي دارد احتمال بروز اين اتفاق بسيار كم است.اين بدان علت است كه چنين آبي حاوي مقدار زيادي نمك هاي محلول خصوصا نمك هاي كلسيم مي باشد،اين نمك ها از تغيير پي اچ آب جلوگيريمي كنند. آبهاي اسيدي در مناطقي است كه زمين داراي سنگهاي آذرين مي باشد،ميزان كلسيم اين آبها كم است.آبهاي خيلي اسيدي ممكن است به دنبال شستشوي اسيدهاي معدني خاك توسط سيل ايجاد شود.
كاهش زياد پي اچ آب مي تواند به خونريزي در سطح آبشش ها و تلفات سنگين ماهيان منجر گردد.همچنين آب مزرعه اگر از ميان جنگل هاي كاج عبور نمايدباعث ورود مواد اسيدي ويا افزايش فلزات در آب مي شود،نمونه آن ورود منگنز و آلمينيوم از خاك اين جنگلها به داخل آب است در چنين شرايطي افزودن آهك به جريان آب ورودي باعث كنترل پي اچ مي شود.در پرورش ماهي استفاده از آبي كه كمي قليايي است به آبي كه كمي اسيدي است برتري دارد اگر پي اچ از5/8تا9 بالاتر رود درصد بالايي از يونهاي آمونيوم به آمونياك آزاد تبديل مي گرددكه بر روي ماهيان اثر نامطلوب مي گذارد، همچنين پي اچ زياد قليايي موجب صدمه زدن به آبشش و عدسي چشم ماهيان مي گردد.
آبهاي اسيدي با پي اچ كمتر از 5تا6 براي حيات ماهيان مناسب نبوده و افزايش يون هيدروژن مثبت سبب صدمه ديدن آبشش و لايه اپيدرم ماهي مي شود.
7-گاز كربنيك: گازي است بي رنگ و بي بو كه حلاليت زيادي در آب دارد و با توجه به غلظت كم آن درجه ميزان آن در آب كم است. تمام آبهاي طبيعي داراي مقدار گاز كربنيك هستند كه در حالت تعادل ميزان آن دو ميلي گرم در ليتر است خزه ها باعث كاهش ميزان گاز كربنيك محلول در آب و در نتيجه افزايش مقدار اكسيژن مي گردند. كم شدن ميزان گازكربنيك محلول در آب با افزايش ميزان اكسيژن محلول در آن ارتباط مستقيم دارد.
اگر ميزان گازكربنيك محلول در آب از 5/4 ميلي گرم كمتر باشد نشانه اثر مواد معدني حل شده در آب است اين گاز به سه حالت در آب وجود دارد:گازكربنيك ،يون بيكربنات و يون كربنات. دي اكسيد كربن به حالت آزاد براي ماهيان سمي مي باشد.
گازكربنيك در شرايط زير به حالت بحراني خود مي رسد:
الف- در هواي ابري و شبها بدليل عمل تنفس زي شناوران گياهي
ب- آب هاي زير زميني اسيدي
ج- در استخرهايي كه بقاياي غذاي ماهيان و مواد آلي زسوب كرده باشد
د- هنگام تعويض آب استخر،كاهش آب ورودي يا كاهش ارتفاع آب استخر كه سبب تجمع گازكربنيك توليد شده توسط ماهيان يا زي شناوران مي گردد.
ه- در زمان حمل ونقل ماهي در داخل يك فضاي بسته .
ميزان گازكربنيك محلول در آب اگر ازحد 15تا20 ميلي گرم در ليتر بالاتر رود موجب مرگ ماهيها مي شود.
تدابير كاهش گازكربنيك محلول در آب:
:: هوادهي به آب ورودي
:: بالا بردن اسيديته آب با افزودن هيدروكسيد كلسيم
:: تنظيم ميزان غذا با نياز و مصرف ماهي
8- نيتريت: درعمل نيتريفيكاسيون يا عمل اكسيداسيون زيستي آمونياك نيتريت به عنئان يك محصول حدواسط توليد مي گردد. غلظت نيتريت معمولا در آب هاي طبيعي و مزارع پرورش ماهي سالم پايين بوده ولي در اثر افزايش آلودگي با مواد آلي يا كاهش اكسيژن افزايش مي يابد نيتريت با هموگلوبين خون تشكيل مت هموگلوبين را مي دهد كه قدرت ظرفيت نگهداري اكسيژن آن تسبت به هموگلوبين بسيار كم مي باشد.لذا اگر ميزان غلظت آن در خون افزايش يابد منجر به مرگ ماهي در اثر نبود اكسيژن مي شود ضمنا بايد يادآور شد كه ميزان سميت نيتريت با وجود يون كلريد در محيط افزايش مي بابد.
9- نيترات: از پديده اكسيداسيون زيستي آمونياك و نيتريت ،نيترات حاصل ميگردد، در مجموع نيترات براي ماهيان سمي نبوده ولي در غلظت هاي بيش از 400ميلي گرم در ليتر براي ماهيان خطرناك است.
10- املاح محلول: مواد جامد محلول شامل كربنات ها، كلريدها،نيترات ها،سولفات ها و نمك هاي سديم،پتاسيم،كلسيم و منيزيم است. در حقيقت مواد جامد محلول همان شوري آب رابيان مي كند كه بر حسب گرم و يا قسمت در هزار بيان مي گردد. آب هاي شيرين طبيعي معمولا داراي شوري 1/0تا1 قسمت در هزار هستند. آبهاي شور فشار اسمزي را كاهش داده و قزل آلا كه ميزان شوري تا 30 قسمت در هزار را تحمل مي نمايد چون جزء گونه هاي يوري هالين است و قابل پرورش در چنين شوري مي باشد، اما شوري به ميزان 10قسمت در هزار با موفقيت بيشتري همراه است.
11- فلزات سنگين: فلزات سنگين شامل روي،مس،جيوه،نيكل،كروم و آرسنيك است كه بصورت هاي مختلف در طبيعت يافت مي شوند. در آبهاي سخت با پي اچ نزديك به 8 و كربنات كلسيم بيش از 75 قسمت در هزار قابليت سمي اين تركيبات كاهش مي يابد. اثرات سمي مس و روي معمولا پس از يك يا دو روز روي ماهيان مشخص مي شود و تلفات ناگهاني در جمعيت ماهيان رخ مي دهد.
اثر سمي روي از مس بيشتر است، ميزان بحراني وجود روي و نيكل در حدود 5ميلي گرم در ليتر مي باشد،اين املاح ممكن است سطح تخمدان و آبشش ها را پوشانده و موجب تلفات سنگين مي شود.
ب: عوامل داخلي
1- اندازه ماهي: هرچه وزن و سن افزايش مي يابد سرعت رشد نيز كاهش مي يابد.
2- بلوغ جنسي: با ورود ماهي قزل آلا به دوره بلوغ جنسي از سرعت رشد آن كاسته مي شود.
3- خصوصيات ارثي ماهيان: بعضي از ماهيان بر اساس خصوصيات جنسي كه از والدين خود به ارث برده اند داراي رشد سريعتر و گروه ديگري از آنها داراي رشد كمتري اند.
ج: عوامل تغذيه اي
1- پروتئين ها: يكي از اجزاي غذايي بسيار مهم است كه براي ساخت بافتهاي جديد بدن ماهي ورشد آن ضروري مي باشد .پروتئين هاي گوناگون ازكنار هم قرار گرفتن نسبتهاي متفاوت اسيدهاي آميني ساخته مي شوند.هدف پرورش دهنده ماهي استفاده حداكثر از پروتئين وتبديل آن به گوشت ماهي است.بعد ازهضم غذا در برابر هر گرم پروتئن 4كيلوكالري انرژي توليد مي شود.در محيط طبيعي،ماهي قزل آلا گوشت خوار است بنابراين درشرايط پرورش اين ماهيان به جيرهاي غذاي سرشاراز پروتئين نياز دارند كه مقدار مناسبي از اين پروتئين از پودر ماهي تامين مي شود.اين بدان علت است كه پروتئين هاي گياهي ارزان قيمت حاوي تمامي اسيدهاي آمينه ضروري مورد نياز ماهي نيستند .
در مراحل مختلف ميزان پروتئين مورد نياز كه بايد در جيره غذايي قزل آلا موجود باشد عبارت است از:
:: در اوايل دوره پرورشي 50درصد از مقدار كل جيره (براي تهيه غذاي آغازي)
:: در اواسط دوره پرورش40درصد از مقدار كل جيره( براي تهيه غذاي رشد)
:: در اواخر دوره پرورش 35درصد از كل جيره(براي تامين غذاي پاياني)
مقادير توصيه شده فوق مقدار پيشنهادي و كمترين مقدار پروتئين است كه بايد در جيره غذايي وجود داشته باشد زيرا افزودن و بالا بردن ميزان اين مقادير ،اگرچه ميزان رشد ماهي را افزايش مي دهد به علت گران بودن پروتئين نسبت به ساير اجزاي غذايي هزينه توليد هر كيلو گرم ماهي را بالا مي برد. اجزاي غذايي كه براي تغذيه ماهي هاي قزل آلا بكار مي رود ، به طور عمده شامل پودر ماهي ،ضايعات كشارگاهي دام وطيور،ماهي كيلكا،آرد سويا،آردذرت،كنجاله سويا و پودر خون است كه مولتي ويتامين نيز براي رفع نقض پايين بودن ميزان ويتامين ها به آن افزوده مي شود.
2- چربي ها:
دومين جزء غذايي كه بايد در جيره قزل آلا موجود باشد و از نظر ميزان اهميت نيز بعد از پروتئين ها قرار مي گيرد چربي ها هستند. نقش آنها در تامين انرژي در بدن ،ازطريق سوختن در سلول ها يا بافت هاي بدن و نقش ديگر آن در ساخت بافتهاي جديد و رشد ماهي قزل آلا مي باشد.
ميزان نياز ماهي به چربي در مراحل گوناگون به شرح زير است:
· در اوايل دوره پرورش 15درصد از مقدار كل جيره(براي تهيه غذاي آغازي)
· در اواسط دوره پرورش 12درصد از ميزان كل جيره(براي تهيه غذاي رشد)
· در اواخر دوره پرورش9درصد از مقدار كل جيره(براي تهيه غذاي پاياني)
در بدن ماهي دو نوع چربي ذخيره مي شود،يكي از آنها چربي طبيعي است كه ماهي از پروتئين يا مواد قندي اضافي مي سازد ، ديگري چربي اي است كه به طور مستقيم از مواد غذايي حاصل مي شود اگر بيش از حد مورد نياز چربي به غذاي ماهي افزوده شود، ممكن است باعث تلف شدن آن گردد.
منابع اصلي چربي براي غذاي ماهي ها عبارتند از : آرد و روغن ماهي،آردپنبه دانه،سبوس برنج،گوشت تازه و ...
3- قندها:
يكي ديگر از مواد غذايي ضروري براي حيات و رشد ماهي است كه بايد در جيره غذايي قزل آلا وجود داشته باشد هنگامي كه ماهي نتواند انرژي مورد نياز خود را از سوزاندن پروتئين ها و چربي ها تامين كند ، قندها يا كربوهيدراتها در سلول هاي بدن ماهي مي سوزند. در تغذيه طبيعي قزل آلا ، قندها نقشي ندارند ، اما در عمل در تهيه جيره غذايي قزل آلا از مواد غذايي استفاده مي كنيم كه در تركيب خود داراي قند هستند ، مانند غلات. دو منبع عمده قندي در جيره غذايي ماهي ، شامل نشاسته( موجود در سيب زميني و ...) رشته هاي گياهي (ساقه گياهان و ...) مي باشند .
مشكلي كه در مورد وجود قندها يا كربوهيدراتها در جيره غذايي قزل آلاوجود دارد اين است كه ماهي در هضم آنها در دستگاه هاضمه خود و جذب و وارد كردن آنها به خون خود محدوديت دارد و حتي در بهترين شرايط، حداكثر 60تا65درصد از كربوهيدراتها(مثلا نشاسته) موجود در غذا را هضم ودربدن خود جذب مي كند و اگر مقدار قندها در جيره غذايي قزل آلا ازيك حدي بيشتر باشد،قسمت قابل توجهي از آن بدون آنكه هضم و در بدن ماهي جذب شود،از دستگاه هاضمه ماهي عبور مي كند و از بدن بصورت مدفوع دفع مي شود. وجود كربوهيدرات يا قند در جيره ،عبور مواد غذايي از دستگاه هاضمه را آسان تر و سريعتر مي كندريا، بنابراين بالا بودن بيش از حد ميزان كربوهيدرات در جيره غذايي به پروتئين ها و چربي هاي موجود در غذا فرصت هضم توسط دستگاه گوارش و جذب شدن آنها به بدن ماهي را نمي دهد و در نتيجه از دسترس ماهي خارج شده و علامت هاي مربوط به كمبود پروتئين و چربي را كه شامل كاهش رشد و بيماري هاي ناشي از كمبود پروتئين هستند در بدن ماهي آشكار مي شود. از طرفي، در صورتي كه ميزان قندها در جيره غذايي قزل آلا زياد باشد ، بعد از هضم آن و توليد گلوكز(در اثر هضم قندها) كهجذب بدن ماهي مي شود گلوكز اضافي و بيشتر از حد نياز ماهي در كبد(بصورت گليكوژن) ذخيره مي شود و مشكلاتي از جمله زردشدن كبد ماهي را بوجود مي آورد.
دليل استفاده از قندها در جيره غذايي قزل آلا:
:: بعنوان يك منبع تامين كننده انرژي ارزان قيمت،كه به جاي پروتئين و چربي مورد استفاده قرار مي گيرد.
:: موجب افزايش ميزان چسبندگي اجزاي غذايي به هم و ديرتر متلاشي شدن غذا ،بويژه غذاهاي پيش ساخته كارخانجات توليد (پلت) مي شود.
:: استفاده از قندها باعث مي شود كه پروتئين موجود در غذا، بجاي آنكه صرف توليد انرژي شود براي ساخت بافتها و اندام هاي جديد يا رشد ماهي و در نهايت افزايش ميزان رشد ماهي استفاده مي شود.
4- ويتامين ها
نوعي مواد آلي هستند كه وجود انها به مقدار كم در جيره غذايي قزل آلاضروري است كه تا رشد و سلامتي اين ماهي را تامين كند و در بعضي از فعاليت هاي حياتي پيچيده سلولي نيز نقش دارد . وجود هر يك از ويتامين ها به مقدار كافي در جيره غذايي ضروري است ،ويتامين هاي محلول در چربي در صورتي كه مقدارشان در جيره غذايي بيش از حد نياز باشد باعث ايجاد مسموميت در قزل آلا مي شود. البته در مراحل مختلف پرورش نياز ماهي به عواملي از قبيل رشد ماهي،دماي آب و تغييرات محيطي وابسته است .
الف: ويتامين هاي محلول در آب
اين ويتامين ها در صورت وجود در جيره غذايي به سرعت جذب بدن ماهي مي شوند و مشكلات ناشي از كمبود آنها به ندرت در ماهي قزل آلا ديده مي شود . از بين ويتامين هاي محلول در آب ، ويتامين سي بسيار مورد توجه است و در اثر كمبود آن علايمي نظير خون ريزي در كبد،كليه ها ، ماهيچه و ايجاد خميدگي در استخوان ها ديده مي شود.
اين ويتامين ها عموما به صورت آنزيم و يا در انتقال انرژي عمل مي كنند .
ب: ويتامين هاي محلول در چربي
مهمترين ويتامين اين گروه ، ويتامين آ است . اين ويتامين براي ديد طبيعي ماهي بسيار مهم است و در حفاظت از پوست ماهي نيز نقش دارد و كمبود آن در جيره ماهي قزل آلا منجر به بيرون زدگي كره چشم و افزايش خطر عوامل بيماري زا در بدن ماهي مي شود، از طرفي اين كمبود باعث كاهش اشتها ، كندي رشد، كوچك شدن كبد،كم خوني، خون ريزي در چشم و پوست، خرابي باله هاف نرم شدن سرپوش آبششي و در مراحل بعد افزايش مرگ ومير خواهد شد. بيشترين ميزان جذب آن در غذا 900000 واحد بين المللي در هركيلوگرم از غذاست .
ويتامين دي هم در محكم شدن استخوان بندي و جذب كلسيم و فسفر در روده كوچك نقش دارد . ديگر ويتامين محلول در چربي ويتامين اي است كه به عنوان يك آنتي اكسيدان طبيعي عمل مي كند، اثار كمود اين ويتامين به ندرت بروز مي كند زيرا در بسياري از مواد غذايي وجود دارد ولي كمبود آن در دماي 6تا 12 درجه سانتي گراد با علائمي چون: كاهش رشد، كاهش مصرف غذا و نرم شدن ماهيچه ها ديده مي شود.
در مورد ويتامين هاي محلول در چربي توصيه مي شود كه مخلوطي شامل: 1630000 ويتامين آ، 110000 ويتامين اي، 88160ويتامين دي (اعداد بر اساس واحد بين المللي است)، 755/2 ميلي گرم ويتامين ك به همراه ويتامين هاي محلول در آب شامل بيوتين 88/2 ميلي گرم، ب12 5/5 ميلي گرم،اسيد فوليك 2204ميلي گرم ،نياسين 558 ميلي گرم،ب2 22/13 ميلي گرم و ب 1 8/8 ميلي گرم را با آرد غلات مخلوط كرده وبه وزن 1000گرم رسانده و سپس از مخلوط فوق به نسبت 4% در جيره غذايي قزل آلا استفاده شود.
5- مواد معدني
اين مواد جزء اساسي غذاي ماهي قزل آلا است . نقش آنها در سوزاندن غذا ، افزايش استقامت استخوانها، مداخله در تبادل آب با محيط اطراف و حضور در مايعات بدن مي باشد.
عناصر معدني هرچند به مقدار ناچيز در غذاي ماهي وجود دارد ولي همين مقدار كم براي حيات آن بسيار ضروري است و بايد در جيره وجود داشته باشد ،در غير اين صورت سلامت ماهي به خطر مي افتد.
پيش بيني توليد و زمان فروش ماهي
براي اين كار معمولا از توده زنده ماهي و اندازه ان استفاده مي كنند، بدين منظور ميتوان از دو فرمول زير براي پيش بيني زمان فروش استفاده نمود:
1- Wi= L×C
Wi= ميانگين وزن هر ماهي(گرم)
L= ميانگين طول هر ماهي
C= ضريب رشد
2- Wt=Wi×N
Wt = وزن كل ماهيان يك استخر
Wi= ميانگين وزن هر ماهي(گرم)
N= تعداد ماهي موجود
معمولا كاهش تراكم ماهيان يك استخر در دماي 9-6 درجه سانتيگراد 113 روز پس از ماهي دار كردن استخر، در دماي 12-9 درجه 92 روز بعد و در دماي 15-12 درجه 71 روز پس از ماهي ريزي صورت مي گيرد، البته اين اعداد در شرايط مديريتي مختلف فرق مي كند.
فروش ماهيها بترتيب در دماي 9-6 درجه سانتيگراد 305روز، در دماي 12-9 درجه 241 روزو در دماي 15-12 درجه 183روز پس از ماهي دار كردن استخرها در صورتي كه اصول مديريتي بخوبي رعايت شده باشد انجام مي گيرد، بدين صورت مي توان سالي دو بار ماهي با اوزان 200ميلي گرم را تا وزن 300گرم به بازار عرضه كرد.
براي صيد ماهيان نيز بهتر است تغذيه 48 ساعت قبل از صيد قطع گردد، صيد در ساعات اوليه روز صورت گيرد، جريان آب در موقع صيد قطع نشود و ماهيان در اسرع وقت به بازار عرضه شوند.
isanat.com