پنج ریسک واحدهای مرغداری

چاپ

altمشکلات صنعت طیور کشور، به مسائل مختلفی مربوط می‌شود که یکی از مهم‌ترین آنها ریسک‌های پیش روی مرغداران است
 در این مقاله اهم مسائل و مشکلات صنعت طیور ایران تبیین شده است. از بازار صنعت که به شکل رقابت کامل است تا ساختار صنعت که جزیره‌ای و خرده‌مالکی است توضیح داده شده و به مسائلی از قبیل وضع تشکل‌ها، بهره‌وری پایین صنعت طیور ایارن که در بخش گوشتی لااقل ۲۰ درصد از کشورهای پیشرفته کمتر است همراه با مسائل مربوط به مصرف سوخت و فرسودگی صنعت اشاره شده است. چهار فقره از ریسک‌هایی که گریبان‌گیر صنعت طیور ایران

است، شامل بیماری‌ها، نقدشوندگی، نرخ ارز و نوسانات بین‌المللی و ریسک اعتباری است، توضیح داده شده است. در نهایت، ضعف‌های عمده ساختار فعلی و اقداماتی که دولت باید صورت داده تا صنعت طیور را یاری کند، بیان شده است.

صنعت طيور در ايران: گذشته، حال و آينده
حسن مهرباني يگانه
چكيده
در اين مقاله اهم مسايل و مشكلات صنعت طيور ايران تبيين شده است. از بازار صنعت كه به شكل رقابت كامل است تا ساختار صنعت كه جزيرهاي و خرده مالكي است توضيح داده شده و به مسائلي از قبيل وضع تشكلها، بهرهوري پايين صنعت طيور ايران كه در بخش گوشتي لااقل 20 درصد از كشورهاي پيشرفته كمتر است همراه با مسائل مربوط به مصرف سوخت و فرسودگي صنعت اشاره شده است. چهار فقره از ريسكهايي كه گريبانگير صنعت طيور ايران است شامل بيماريها، نقدشوندگي، نرخ ارز و نوسانات بينالمللي و ريسك اعتباري است، توضيح داده شده است. نهايتاً ضعفهاي عمده ساختار فعلي و اقداماتي كه دولت بايد صورت داده تا صنعت طيور را ياري كند، بيان شده است.
مقدمه
توليد مرغ و تخممرغ در ايران به شكل صنعتي سابقهاي حدوداً 65 ساله دارد؛ منتهي رشد صنعت و رشد مصرف سرانه عمدتاً بعد از انقلاب اسلامي رخ داده است. قدمهاي اوليه حركت به سمت صنعتي شدن با كمكهاي دريافتي در قالب اصل 4 ترومن و بعد از جنگ دوم جهاني آغاز شد 3 كيلوگرم با جمعيتي حدود 36 / 4 كيلوگرم و تخممرغ حدود 5 / در بدو انقلاب، مصرف سرانه گوشت مرغ حدود 5 ميليون نفر بود. در حال حاضر كه جمعيت كشور به حدود 80 ميليون نفر رسيده، مصرف سرانه گوشت مرغ به حدود25 كيلوگرم و تخممرغ به بيش از 10 كيلوگرم بالغ شده است؛ به عبارتي ظرفيت توليد گوشت مرغ حدود 12 برابر و تخممرغ 7 برابر اول انقلاب شده است. مرتبه ايران هم در توليد مرغ و تخممرغ جزو ده كشور برتر جهان قرار گرفته است. متوسط مصرف جهان در سال 2015 حدود 15 كيلوگرم مرغ و 10 كيلوگرم تخممرغ بوده است؛ لكن در بعضي كشورهاي پيشرفته نظير امريكا، اروپاي غربي و برزيل بيش از 40 كيلوگرم ميباشد.
از منظر تعداد مزارع توليدي، آمارها گواه بر اين است كه حدود 20 هزار مرغداري گوشتي ٢ و حدود 1500 مرغداري تخمگذار سالانه حدود 2 ميليون تن مرغ و يك ميليون تن تخممرغ مصرفي كشور را تأمين ميكنند كه البته بخش ناچيزي ( 5 % >) از اين توليد صادر ميشود.سالهاست كه در رسانههاي عمومي شنيدن مشكلات توليدكنندگان مرغ و تخممرغ به بخشي از اخبار كشور تبديل شده است. برنامههاي شبكههاي مختلف تلويزيون (پايش، گفتگوي ويژه خبر و ...) رسانههاي عمومي و تخصصي و سايتهاي مختلف پوششهاي خبري به مسائل و مشكلات اين صنعت ميدهند. حتي در ماه مبارك رمضان سال 1391 شبكههاي خبري بينالمللي و بعضي شبكههاي ماهوارهاي، مشكلات صنعت طيور را براي بسياري از مردم پوشش داده و تحليل نمودند. براي توليدكنندگان، اصحاب دولت و حتي مردم سوال است كه اين صنعت را چه ميشود كه در سه ضلعي كه توليدكنندگان، مصرفكنندگان و دولت قرار گرفتهاند، همواره حداقل يكي از اضلاعآن ناراضي بودهاند.
براي اطلاع عموم مردم كه مصرفكنندگان محصولات توليدي صنعت طيور هستند و آنها كه به نحوي با مشكلات اين صنعت دست و پنجه نرم ميكنند، مسائل و مشكلات را ميتوان به شكل ذيل دستهبندي و تحليل نمود.
بازار
  همانطور كه جدول 1 نشان ميدهد، توليدكنندگان جوجه يكروزه گوشتي كه ساليانه حدود 1/2 ميليارد قطعه جوجه يكروزه گوشتي در سالهاي اخير توليد كرده اند، مرغداراني كه مرغ زنده توليد كرده و به كشتارگاهها فروخته اند و مرغداران تولید کننده تخم مرغ, محصولاتشان را به ترتيب حدود 9 درصد، 5/7 درصد ویک درصد درسال1394 نسبت به سال 1392 ارزانتر فروخته اند.
در صورتي كه تورم تحميل شده بر توليدكننده را هم حدود 15 درصد بين سالهاي 92 تا 94 در نظر بگيريم، تأثير اين كاهش قيمت بسيار مشهودتر ميشود. مردم هم كه مرغ آماده طبخ را 3 درصد ارزانتر از سال 1392 خريداري كردند!
اين همه سر و صداي مرغداران هم براي اين است كه اين توليدكنندگان ضرر سنگيني تحمل ميكنند. به همين سادگي!!
  - بنا به گزارش سال 1394 مركز آمار ايران تعداد 12573 مرغداري گوشتي فعال در كشور وجود دارد. مرغداريهاي غيرفعال رقمي حدود 31 درصد كل مرغداريهاي تحت مطالعه ( 18093 ) را در بر ميگيرد كه نسبت به سال 1390 كه 19 درصد غيرفعال بوده است،افزايش چشمگيري نشان ميدهد.

در سال 1394 اگر فرض كنيم حدود 2/7 میلیون تن مرغ زنده تولید شده باشد و مرغداران فقط کیلویی 300تومان ضرر كرده باشند، توليدكنندگان تخم مرغ هم كه يك ميليون تن تخم مرغ توليد كرده اند فقط كيلويي 400 تومان ضرر كرده باشند و توليدكنندگان جوجه يكروزه هم قطعه اي 100 تومان براي 1/2 میلیارد قطعه جوجه یکروزه گوشتی تولید شده ضرر نموده باشند (فرضهايي كه هم از نظر مقداري و هم از نظر ريالي مقرون به صحتاند)؛ جمع كل زيان توليدكنندگان رقمي بالغ بر 1330 ميليارد تومان ميشود. اگر دولت هم حدود 100 هزار تن مرغ منجمد را كه ذخيره كرده بود با زياني حدود 2000 تومان در هر كيلو وارد بازار كرده باشد، زيان كل رقمي بالغ بر 1530 ميليارد تومان خواهد شد. اين ميزان زيان رقمي كاملاً محافظهكارانه است و شايد زيان واقعي به مراتب بيش از اين مقدار باشد.
جدول 1 – متوسط قيمت محصولات طيور بين سالهاي 1392 تا 1394 (ريال)


alt
براي فهم اين همه مشكلات و پاسخ به سوالات متعدد، موارد ذيل قابل توجه است:
ساختار صنعت
صنعت طيور ايران هم مثل اكثر صنايع ديگر كشور داراي مشكل جدي مقياس است. توليداتي كه قريب 13 هزار مرغدار گوشتي فعال و حدود 1500 مرغدار تخمگذار و حدود 500 مرغدار مادر به كشور عرضه ميكنند در يك نظام خرده مالكي بيانضباط انجام ميپذيرد.اين شكل از توليد، بازار رقابت كامل را به وجود آورده است و موجب شده كه توليدكنندگان كاملاً قيمت پذير باشند.
در بازار رقابت كامل به سادگي نميشود سود برد و لذا چنين بازاري، آن هم با كالاهاي زنده (مرغ و جوجه) و فسادپذير دمار از روزگار توليدكنندگان دراورده است. مادامي هم كه صنعت از اين شكل توليد خارج نشود، گرفتاريها و معضلات همچنان پابرجا و روزافزون خواهد بود. در چنين ساختاري امكان هماهنگي و تثبيت قيمتها به هيچ وجه وجود ندارد و آنها كه مشكلات را به گردن واسطهها و دلالان و بعضاً مافيا مياندازند، در عالم وهم و خيال سير ميكنند. حلقههاي منفك اين شبه صنعت، عبارتند از توليدكنندگان مرغ مادر (مزارع پرورش اجداد)،توليدكنندگان جوجه يكروزه (مزارع پرورش مرغ مادر)، كارخانجات خوراك، كشتارگاهها، تأمين كنندگان نهادههاي دامي، تأمين كنندگان واكسن و دارو، واحدهاي فرآوري و صنايع تبديلي و شبكه توزيع. توليدكنندگان فوق تحت تأثير تصميماتي هستند كه سال جوجه يكروزه مرغ زنده مرغ آماده طبخ تخم مرغ معاونت امور دام وزارت جهادكشاورزي، سازمان دامپزشكي، شركت پشتيباني امور دام، سازمان حمايت از توليدكنندگان و مصرف كنندگان، سازمان تعزيرات حكومتي، صندوق بيمه محصولات كشاورزي، بانكهاي مختلف علي الخصوص
بانك كشاورزي برايشان ميگيرند. اين توليدكنندگان تشكلهاي متعددي هم تشكيل دادهاند كه آنها هم بعضاً در سرنوشتشان تأثيرگذار و برايشان تصميم گيرند نظير، اتحاديه مرغداران گوشتي، انجمن توليدكنندگان جوجه يكروزه،انجمن كارخانجات خوراك دام و طيور، شركت تعاوني صنايع مرغ مادر، اتحاديه ها، انجمنها و تشكلهاي متعدد موجود در استانها.

تشكل ها
مرغداران كشور در كليه استانها پراكندهاند. انجمنها و اتحاديه هاي زيادي به عنوان تشكلهاي مختلف صنعت مرغداري تشكيل شده است، لكن به جرأت ميتوان گفت كه هيچ تشكل و اتحاديه قدرتمندي كه بتواند مطالبات توليدكنندگان را با دولتيان طرح و بحث كند يا براي ارباب توليد راهگشايي باشد، نداريم. مرغداران نياز به آموزش، برنامه ريزي، دفاع از مطالبات، بحث و گفتگو با دولت و مجلس و حتي بعضاً قوه قضاييه دارند. آنها بايد بتوانند راهكارهايي را مطالعه كرده و به دولت پيشنهاد دهند يا سطح عملكرد خودشان را ارتقاء بخشند؛حتي بتوانند نشست هايي با سازمانهاي غيردولتي در كشورهاي اطراف ايران برگزار كنند، صداي واحدي براي صادرات محصولات صنعت باشند؛ اما تشكل هاي موجود صنعت مرغداري فاقد مديريت هاي دانش محور و با تجربه هستند.
بهرهوري
ضريب تبديل دان به گوشت و يا تخممرغ يكي از شاخصهاي بهرهوري در صنعت طيور است. ضريب تبديل متوسط توليد مرغ گوشتي (زنده) حدود 2 است، يعني بايد 2 كيلوگرم دان مصرف كرد تا يك كيلو مرغ زنده توليد شود.اين ميزان حداقل 10 % بيش از متوسط جهاني است. بهاي اين مقدار مصرف اضافي دان (به قيمت كيلويي1350تومان) حدود 700 ميليارد تومان يا به عبارتي بيش از 200 ميليون دلار ميشود. تازه اين مقدار دان اضافي به علت اينكه وزن متوسط مرغ زنده ايران بيش از 2/5 کیلوگرم است,به جای پروتئین تبديل به چربي ميشود. مردم هم كه مرغ ميخرند، در واقع پول براي پروتئين ميدهند ولي درصدي بيشتر از معمول و متوسط كشورهاي پيشرفته چربي دريافت ميكنند.لازلوزولوسي در سال 2014 گزارش نموده است كه در نيوزلند خروسها بين 28 تا 30 روزگي با ضريب تبديل1/4 به وزن 2 كيلوگرم مي رسند.
پائولو ريگولين در سال 2013 در تحليلي راجع به آينده صنعت طيور آورده است كه در سال 2025 به ضريب تبديل يك خواهيم رسيد.حداقل هزينهاي كه صنعت طيور ايران سالانه براي ضريب تبديل نامطلوب مي دهد، حدود 1000 ميليارد تومان است. با فرمول زير استفاده نمود (performance Index) براي بهتر نشان دادن بهرهوري ميتوان از شاخص عملكرد
در اين شاخص چهار عنصر اصلي پرورش در نظر گرفته ميشود و با محاسبه آن ميتوان عملكرد ها را محاسبه مقايسه نمود.

alt

به طور كلي براي ايران با ضريب تبديل حدود 2، سن كشتار حدود 45 روز، 10 درصد متوسط تلفات و حدود 2/5 كيلوگرم وزن متوسط پايان دوره، شاخص عملكرد 250 ميشود. در صورتي كه درصد تلفات نصف، ضريب تبديل 1/7 و متوسط سن كشتار 40 روز شود، شاخص تقريباً 350 خواهد شد. يعني بهرهوري كل حدود 40 درصد افزايش خواهديافت. در خوشبينانهترين حالت شاخص ايران حدود 20 درصد از متوسط كشورهاي پيشرفته كمتر است.
مصرف سوخت
اگر براي توليد هر مرغ گوشتي در سال 2 ليتر گازوئيل مصرف شود، مصرف كل گازوئيل مرغداران گوشتي حدود2/5 ميليارد ليتر در سال خواهد بود. قيمت گازوئيل تحويل در بنادر خليج فارس اگر 70 سنت باشد و مرغدار ايراني آنرا به 350 تومان يا حدود 10 سنت بخرد، سالانه حدود بيش از 6 هزار ميليارد تومان سوخت مصرف ميكنند (حدود1/75 ميليارد دلار). در صورتي كه راندمان مصرف سوخت افزايش يافته و به 50 درصد مصرف جاري برسد؛ سالي حدود 3 هزار ميليارد تومان عايد دولت ميشود.
فرسودگي
مرغداريهاي گوشتي و تخمگذار ايران نياز به بازسازي و ترميم فرسودگي دارند. افزايش مصرفت سوخت، افزايش مصرف دان، تهويه نامناسب، حذف و تلفات بيش از حد مجاز و ساير ريسكهايي كه از اين بابت به صنعت طيور كشور وارد ميشود، سر به ميلياردها تومان ميزند. به عنوان مثال طبق آمار وزارت جهاد كشاورزي در سال 1393 ، حدود 26 درصد مرغداري هاي پولت و تخمگذار كشور داراي تأسيسات بالاي 30 سال و 23 درصد مرغداري هاي كشور داراي تجهيزات بالاي 20 سال قدمت هستند.
ريسكهاي صنعت طيور
صنعت طيور ايران و مرغداران و توليدكنندگان با ريسكهاي متعددي مواجه هستند كه در زير به چهار ريسك مهم صنعت اشاره ميشود:

در طول سالياني كه صنعت طيور رشد ميكرده كه عمدتاً هم رشدي بي انضباط بوده است :(Diseases) 1.بيماري
، بيماريهاي واگير هم رشد چشمگيري نموده اند. متوسط تلفات كشور در گلههاي گوشتي حدود 10درصد است كه در بعضي مناطق به مراتب بيش از اين هم بوده است (اصفهان بيش از 15 درصد). عدم توانايي توليدكنندگان در مديريت بيماريها كه به دليل تراكم مرغداريها در نقاط مختلفي از كشور و عدم رعايت امنيت زيستي است موجب شده كه هم توليدكنندگان متضرر شوند، هم سرمايه هاي ملي هدر رود و هم مقادير هنگفتي ارز براي خريد واكسن و دارو از كشور خارج شود. منتها در 15 سال گذشته هر از گاهي با آنفولانزاي حاد طيور مواجه شدهايم كه زيان هنگفتي را به توليدكنندگان و مردم تحميل نموده است. در اپيدمي سال 1389 بيش از 12 ميليون مرغ تخمگذار معدوم شد، قيمت تخم مرغ از دي ماه 1389 تا حدود يكسال به شدت افزايش پيدا كرد. برآورد زيان ناشي از آنفولانزاي حاد پرندگان در اين سال بالغ بر 300ميليارد تومان شد و بيش از ده هزار نفر هم بيكار شدند.
در كشور موجب شده است كه گله هاي متعددي، عمدتا H5N از اواخر آبان ماه امسال هم آنفولانزاي حاد 8 تخمگذار، معدوم شوند، قيمت تخم مرغ افزايش پيدا كند و درهاي كشور به روي صادرات به كشورهاي منطقه بسته شود.
كساني كه در بخشهاي مختلف صنعت طيور ايران سرمايه گذاري نموده اند (Liquidity risk) 2. نقدشوندگي با اين ريسك مواجه هستند. دارايي هاي ثابت ايجاد شده را به سادگي نميتوان به نقد تبديل كرد. در مقابل اين دارايي هاي غيرنقد شونده، توليدكنندگان اعتبارات بانكي اخذ ميكنند و يا بدهي ايجاد مي نمايند كه با توجه به زيانهايي كه در صنعت جاري بوده، تبديل اين دارايي ها و خلاصي از بدهي هاي ايجاد شده، ساده نيست و عمدتاً منجر به ضبط دارايي ميشود. سهام هيچ يك از شركتهايي كه دستاندر كار توليد مرغ و تخممرغ و جوجه يكروزه هستند تاكنون در بورس عرضه نشده است.
متأسفانه، تاكنون بانكها علي الخصوص بانك كشاورزي، كه متولي بانك تخصصي صنعت است، گزارشي را در اين مورد منتشر ننموده اند.با توجه به ريسك بسيار بالاي نقدشوندگي، ارزش جاري دارايي هاي ثابت ايجاد شده در صنعت طيور به مراتب كمتر از آنچه كه سرمايه گذاران تصور ميكنند، ميباشد.
3. نرخ ارز و نوسانات بين المللي: تغييرات نرخ تسعير همواره براي واردكنندگان كالاهاي خارجي مشكلاتي را به بار می آورد
  . صنعت طيور ايران به حدود 2/5 میلیون تن سویا وبیش از 4/5 میلیون تن ذرت وابسته است همچنين صنعت به واردات دارو و واكسن و ساير اقلام خارجي كاملاً وابسته است؛ لذا هر گونه تغييري در نرخ تسعير مستقيماً به واردكنندگان و مصرف كنندگان تحميل مي شود. نمودار ( 1) نشان مي دهد كه ظرف سال هاي گذشته نرخ تسعير چه تغييراتي نموده است. تغييرات آب و هوايي كه اثر مستقيم آن در توليد نهاده هاي دامي مشاهده مي شود مي تواند عرضه و تقاضاي بين المللي را تحت تأثير قرار دهد و منحني هاي
عرضه و تقاضا را جابجا كند. در سال هاي اخير، تغييرات تقاضا در چين به علت افزايش سطح درآمد، فشار مضاعفي را بر واردات ساير كشورها وارد نموده است.

alt


4. نكول: مرغ، تخم مرغ و جوجه يكروزه كالاهاي زنده و فسادپذيرند، بجز تخم مرغ و مرغ منجمد كه براي
مدتي مي توانند انباري شوند (به ميزان كم)، بقيه بايد بلافاصله پس از توليد فروش بروند. فروش اعتباري در صنعت طيور امري رايج و پذيرفته شده است. براي مثال، مرغداران گوشتي كه معمولاً دان و جوجه اعتباري خريد مي كنند تا پس از رسيدن گله هاي شان به سن كشتار و فروش آنها بتوانند بدهي خودشان را بپردازند. در صورتي كه به هر دليلي به پرورش نهايي مورد انتظار نرسند و يا اين كه تلفاتي را متحمل شوند و به تبع آن نتوانند تعهدشان را ايفا كنند، براي فروشندگان ريسك جدي اعتباري به بار مي آورند. اين ريسك در صنعت طيور ايران ريسك قابل توجهي است.
ضعفهاي ساختار فعلي صنعت
با توجه به وجود حلقههاي مستقل در كل صنعت طيور، كنترل نتايج و برنامهريزي ملي بسيار مشكل است. جدايي حقله هاي مختلف توليد، سرمايه در گردش بسيار بيشتري را نسبت به زنجيره طلب ميكند. در حالحاضر، راندمان هاي فني و مالي حلقههاي منفك قابل قبول نيست. به علت واسطه گري فعال درون صنعت، نشت سود وجود دارد. حلقه هاي مستقل توجيه سرمايه گذاري ندارند و در ساليان اخير نرخ سود حلقه هاي مستقل گرايش نزولي داشته است. در اين شرايط، مطلوبيت هاي توليدكنندگان و مصرف كنندگان و دولت هيچگاه به طور كل تأمين نشده است. محصولاتي كه در ساختار جزيرهاي توليد ميشوند، هم از نظر قيمت و هم از نظر كيفيت، قدرت رقابت با محصولات مشابه خارجي را ندارند.در ساختار فعلي، به دليل ناهماهنگي در سطح دانش در لايههاي مختلف صنعت، مثلاً دانش پرورش دهندگان مرغ مادر و پرورشدهندگان مرغ گوشتي، يا دانش تغذيه هاي كارخانجات خوراك در مقابل مرغداران گوشتي، منافع زيادي از دست ميرود. به همين سياق، سود ناشي از سهيم نبودن در سرنوشت توليدات از لايه اي به لايه ديگر نشت كرده و نصيب لايه هاي مستقل نميشود. اين سود توسط واسطه ها گرفته شده و در واقع از درون عمليات بيرون ميريزد. مرغداران گوشتي با ساخت دان توسط خودشان هزينه هاي بيشتري به قيمت تمام شده تحميل ميكنند. اين مرغداران به علت استقلال از مرغداران مادر، كارخانجات و كشتارگاهها، رقم قابل توجهي از سود را از دست ميدهند.از جمله عواملي كه مانع تغيير ساختار صنعت طيور ميشود ميتوان به باورها و انگاشتههاي منسوخ شده در توليد گوشت و تخممرغ، عدم وجود فرهنگ تغيير در كسب و كار، عدم جذب سرمايه هاي بزرگ (به علت بازده پايين)، عدم وجود سرمايه در گردش لازم و نهايتاً عدم دسترسي به مراكز اطلاعاتي قابل اتكا و توليد چنين اطلاعاتي براي مرغداران اشاره كرد.
دولت
متأسفانه دولت هاي گذشته و كنوني آنقدر صنعت را رها كردند كه روزبه روز بدون انضباط و ساختار مناسب بزرگتر از پيش شد. حالا هم كه مشكلاتش گريبانگير توليدكنندگان و دولتيان شده است، به حل ريشه هاي آنها توجهي نميشود. مادامي هم كه مشكل مقياس حل نشود و نظام خرده مالكي توليد پابرجا باشد، مشكلات همين گونه كه مقالات همايش پرورش  هست خواهد بود؛ فقط به علت بزرگتر شدن روزافزون، گرفتاريهاي دولت و توليدكنندگان بيشتر ميشود. توجه به موارد ذيل به حل ريشهاي مشكلات كمك خواهد كرد:
1. اولين موضوعي كه دولت بايد بدان توجه كند اين است كه قيمت مرغ و تخم مرغ را از روي ميز كابينه بردارد و قيمت اين محصولات را معيار كفايت و درايت خودش نبيند. اين شكل از توليد (خردهمالكي و بازار رقابت كامل) هيچگاه مرغ و تخممرغ را گران نخواهد نمود. رسماً اعلام شود كه تعزيرات حكومتي و سازمان حمايت كاري با صنعت طيور نخواهند داشت.
2. دومين موضوع اين است كه دولت سعي نكند نشان دهد كه عصاي موسائي در دست دارد و ميتواند با مسكنهاي معمولي شفاي اين بيمار را فراهم كند. از اقدامات جدي كه دولت ميتواند انجام دهد منتهي يا كم توجه است يا فكر ميكند كه بيتأثير است اين است كه رسماً اعلام نمايد كه هيچ مجوز جديدي براي ساخت و تأسيس مرغداري حداقل براي 5 سال آتي صادر نخواهد كرد. سطح رقابت در حال حاضر چنان است كه شديداً به توليد و سرمايه گذاري لطمه زده است. اگر شوراي رقابت هم در اين امر دخالت كند، به اندازه كافي دلايل و مستندات علمي و تجربي براي پاسخگويي وجود دارد.
3. سومين موضوع اين است كه شركت پشتيباني امور دام را از خريد مرغ منع كند، علي الخصوص مرغهاي سنگين وزن؛ هيچ اقدامي هم براي فروش مرغ در بازار انجام ندهد؛ دولت مرغ فروش در هيچ جاي دنيا نداريم!!
4. چهارمين موضوعي كه دولت بايد در دستور كار قرار دهد اين است كه بخشي از اين چند صد ميليارد تومان زياني را كه در چند سال گذشته با عرضه مرغهايي كه تاريخ مصرفشان قريبالانقضاء ميشد، تحمل كرده است، براي صادرات كنار بگذارد. مثلاً براي 100 هزار تن مرغ در جهت صادرات كيلويي 500 تومان جايزه صادراتي بدهد كه ميشود 50 ميليارد تومان و براي جوجه يكروزه و تخم مرغ نطفهد ار معادل آن هر قطعه 200 تومان جايزه دهد. اگر 100 ميليون قطعه جوجه يكروزه يا تخمم رغ معادل آن صادر شود، نهايتاً ميشود 20 ميليارد تومان كه
بخش كمي از زيان هنگفت بي تأثير شركت پشتيباني امور دام است. قابل توجه است كه كشورهاي اطراف ايران سالانه حدود 2/5 ميليون تن مرغ وارد ميكنند.
5. بيمه طيور را طوري سامان دهد كه پوشش معقولي براي ريسكهاي توليدكنندگان فراهم كند، خدمات بيمهاي متنوعتر ارايه دهد. در حال حاضر اين پوشش نهايتاً حدود 40 درصد قيمت تمام شده را شامل ميشود.
6.بهينه سازي: در صورتي كه براي هر قطعه پروانه مرغ گوشتي 1000 تومان يارانه بهينهسازي براي مرغداريها علي الخصوص بهينه نمودن مصرف سوخت، در نظر بگيرد، در مجموع با رقمي حدود 400 ميليارد تومان كه تنها بخش كوچكي از يارانه سوخت مرغداريهاست، كاهش بسيار معناداري در مصرف سوخت ايجاد خواهد كرد.
7. از آنجا كه ساختار توليد در كشورهاي پيشرفته به شكل زنجيرههاي كامل است يعني حدود 10 زنجيره بزرگ متولي توليد بخش اعظم مرغ مورد نياز هستند، بسترهاي لازم را براي شكل گيري مجموعه هاي توليدي بزرگ فراهم كند. در ايران امروز، حداكثر به 20 شركت با توليد متوسط 100 هزار تن در سال نيازمنديم كه با تشكيل اين شركتها، صادرات رونق ميگيرد، توليد كيفي تر ميشود و قيمت تمام شده كاهش مي يابد
.

 

 


منابع
Rigolin, P. (2013). The future of poultry nutrition: 1:1 feed conversions by 2025?
Szollosi, L., Szucs, I., Nabradi, A., (2014). Economic Issues of Broiler Production Length.
Economics of Agriculture./ایانا